گره چینی در معماری اسلامی

 

 

 

گره چینی در معماری اسلامی و هنرهای دستی

حفظ علوم، معارف، فنون و انتقال آنها از نسلی به نسل دیگر از طریق کتابت یکی از شیوه های مهمی بوده است که ایرانیان در دوره ی اسلامی اتخاذ کرده اند. ایرانیان به دلایل دینی و معنوی تا قبل از اسلام رغبتی به نوشتن معارف و علوم از خود نشان نمی دادند. به همین دلیل اطلاعات درباره ی فرهنگ ایرانی قبل از اسلام نسبتاً ناچیز بوده است. ولی با آمدن اسلام، مسئله ی کتابت و ضبط علوم در نوشته ها اهمیت پیدا کرد و خوشبختانه در پرتو این سنت اسلامی، توانسته ایم از گنجینه ای غنی که نیاکان ما برای ما به یادگار گذاشته اند برخوردار شویم.

هنر گره سازی از دامنه ای بسیار وسیع برخوردار است و استادان این هنر در ممالک مختلف اسلامی هر یک آن را با سلیقه ی قومی خود آمیخته و گره های بسیاری در بناهای اسلامی به وجود آورده اند. گره چینی به طور کلی از عبارت از قرار دادن آلات گره در یک ترکیب هماهنگ و زیبا است.

به همین جهت هنر گره سازی علاوه بر معماری، در اغلب هنرهای دستی و سنتی ایران مانند سنگ تراشی، درودگری، منبت کاری ، خاتم سازی ، فلزکاری ، قلمزنی روی فلز، سفالگری، قالیبافی ، قلمکار، صحافی و غیره دیده می شود و کاربرد دارد.

در این کتاب کوشش شده به نحوه ی ترسیم و شناخت هنر گره سازی پرداخته و روش ترسیم تبدیل به هنرجویان و دانشجویان آموزش داده شود، زیرا تعداد انواع گره ها، چه در ایران و چه در سایر کشورهای اسلامی، به هزاران گره می رسد، علی رغم این که فراگرفتن نحوه ترسیم تمامی آنها کاری بسیار مشکل است.

حفظ علوم، معارف، فنون و انتقال آنها از نسلی به نسل دیگر از طریق کتابت یکی از شیوه های مهمی بوده است که ایرانیان در دوره ی اسلامی اتخاذ کرده اند. ایرانیان به دلایل دینی و معنوی تا قبل از اسلام رغبتی به نوشتن معارف و علوم از خود نشان نمی دادند. به همین دلیل اطلاعات درباره ی فرهنگ ایرانی قبل از اسلام نسبتاً ناچیز بوده است. ولی با آمدن اسلام، مسئله ی کتابت و ضبط علوم در نوشته ها اهمیت پیدا کرد.

اما با روش ترسیم تبدیل که در این کتاب ارائه شده است می توان هر نوع گره را در ابعاد و اندازه های دلخواه از روی هر تصویری ترسیم کرد. علاوه بر این در کتاب مذکور توضیحات مفصلی درباره ی نحوه ی شناخت عملی گره و هنر سفالگری  و کاشیکاری  و شناخت انواع کاشی  و معرفی گره های ایرانی و غیرایرانی داده شده است.

عناوین کتاب از هفت فصل تشکیل گردیده که فصل اول شامل مقدمه، هنر کاشی سازی ، تهیه گـِل، پختن و رنگ آمیزی آن و کاشیکاری، معرق کاری و انواع کاشی است.

فصل دوم شامل کاربرد گره در هنرهای دستی  است که خود به سه گروه گره سازی در معماری، گره سازی در چوب و گره در دیگر هنرهای تزیینی تقسیم شده است.

هنر گره سازی علاوه بر معماری، در اغلب هنرهای دستی و سنتی ایران مانند سنگ تراشی، درودگری، منبت کاری، خاتم سازی، فلزکاری، قلمزنی روی فلز، سفالگری، قالیبافی، قلمکار، صحافی و غیره دیده می شود و کاربرد دارد.

فصل سوم شامل نحوه ی محاسبه و اجرای عملی و تئوری گره و فصل چهارم شامل مقدمات ترسیم گره است و سرانجام فصل های پنجم و ششم و هفتم به ترتیب شامل گره های گروه اول ، گره های گروه دوم و گره های گروه سوم ( گره های ایرانی ) می باشند.

ترسیم هر گره ممکن است به چندین روش صورت پذیرد و همانطور که متذکر شدیم چون تعداد گره ها بالغ بر هزاران نوع می باشد ، بنابراین برای ترسیم همه ی گره ها به هزاران هزار دستورالعمل و ضابطه نیاز است. در این کتاب برای پرهیز از این پیچیدگی جهت ترسیم هر گروه، روش تبدیل واحد به واحد به کار برده شده تا هنرآموز بتواند با آن روش از دو نوع طرح و نمونه، گره دلخواه را به اندازه ی مناسب ترسیم نماید. در انتهای کتاب واژه نامه، کتابنامه و فهرست اعلام و اصطلاحات نیز آورده شده است.

منابع

- نقد و بررسی کتاب: گره چینی درمعماری اسلامی و هنرهای دستی ، تألیف حسین زمرشیدی 

- ماهنامه خبری – آموزشی سازمان صنایع دستی ایران – شماره 10

لینک ها

 ظرافت اندیشه 

 معرفی یکی از آثار بازیافته ی محمد زکریا رازی و نکته ای درباره زندگی او 

 جام جهان نما 

 بحثی لغوی درباره ی واژه ی" زبون" در فرهنگ برهان قاطع  

 

هنر مجسمه سازی و معماری با گل رس

 

 

 

اریگامی

اُریگامی یا «هنر کاغذ و تا» یکی از کاردستی‌های محبوب ژاپنی است که امروزه در سراسر جهان طرفداران زیادی دارد.

هدف این هنر آفریدن طرح‌های جالب از کاغذ با کمک تاهای هندسی است. معنای لغوی این واژه در زبان ژاپنی «تا کردن کاغذ» است و تمام مدلهای کاغذ و تا را در بر دارد، حتی آنهایی که ژاپنی نیستند. اریگامی فقط از تعداد کمی از تاهای گوناگون استفاده می‌کند، ولی همین تاها می‌توانند به روش‌های گوناگونی ترکیب شوند تا طرحهای متفاوتی ایجاد کنند.

به طور کلی، این طرحها با یک برگ کاغذ مربع شکل آغاز می‌شود، که هر روی آن ممکن است به رنگ متفاوتی باشد و بدون بریدن کاغذ ادامه می‌یابد.

البته بر خلاف باور عمومی، اریگامی‌های باستانی ژاپن، کمتر سختگیری روی این قرارداد داشته و گاهی از بریدن کاغذ در هنگام آفریدن طرح (کیریگامی) و یا شروع کردن با کاغذهای مستطیل، دایره، و دیگر کاغذهای غیرمربع استفاده می‌شده است. 

 

 هنر کاغذ و تا (اُریگامی)

با انجام دادن تاهایی که در شش مرحله‌ٔ شکل زیر نشان داده شده‌اند، ستاره‌ای از کاغذ مربع‌شکل بدست می‌آید :

هزاران دُرنای کاغذی

«ساداکو ساساکی» در زمان انفجار بمب اتمی در هیروشیما نوزادی بیش نبود. او در سن ۱۲ سالگی از سرطان خون که بدلیل اثر تششعات رادیواکتیو بوجود آمده بود، جان سپرد. او این افسانهٔ ژاپنی را شنیده بود که اگر کسی هزار درنای کاغذی بسازد خدایان یک آرزوی او را برآورده می‌کنند. پیش از مرگ، وی بیش از هزار درنا را با تا کردن کاغذ ساخت.

امروزه بچه‌مدرسه‌ها در تمام ژاپن (و حتی سراسر کرهٔ زمین) هر روز، با امیدی جهانی برای صلح، به تا کردن کاغذ و ساختن درناهای کاغذی ادامه می‌دهند و آن‌ها را به مقبرهٔ «ساداکو» می‌فرستند.

مرغ ماهیخوار در نظام نشانه‌های آسیایی نماد طول عمر نیز هست.

 

 منابع

• وب‌گاهی در مورد اریگامی
• One Thousand Paper Cranes: The Story of Sadako and the Children's Peace Statue by Takayuki Ishii, ISBN 0-440-22843-3
• Sadako and the Thousand Paper Cranes by Eleanor Coerr, ISBN 0-698-11802-2
• Kunihiko Kasahara. Origami Omnibus: Paper Folding for Everybody. Japan Publications, inc. Tokyo. Copyright 1988 by Kunihiko Kasahara. ISBN 4-8170-9001-4

معرفی رشته ی مهندسی معماری

معرفی رشته مهندسی معماری (کارشناسی)

- 20,735 بازدید

توسط : مدیر

۱۹ تیر , ۱۳۸۸

معماری در لغت به معنای علم بنایی و ابعاد سازی آمده است و معمار به معنای بسیار عمارت کننده آنکه عمارت کند وموجب رونق و تعالی گردد وعمارت نیز به معنی آبادی است. لغات هم ریشه معماری و عمارت نیز همه معنایی از آبادانی و زندگی و حیات را درخود دارند. معمر به معنای طویل العمر، معمر به معنای منزل فراخ با آب و گیاه ومردم است. معمور یعنی آبادان آباد مسکون و دارای جمعیت از مردمان ( لغت نامه دهخدا).

در قرآن نیز در مواردی به ساختن و معماری و یا عمارت که ریشه معماری دارد، اشاره شده است. هنگامی که خدا می‎فرماید “عمروالارض” یعنی زمین را آباد کنید و زمین بنایی والا می باشد. تعمیر هم از همین ماده است و همچنین عمر نیز به معنای تعمیر بدان بواسطه روح است واگر زیارت خانه خدا هم عمره می گویند باز به همین خاطر است که زیارت مردم مایه آبادانی    بیت الله الحرام است. در تفسیرالمیزان مجموعه این معانی ( لغوی وقرانی) نشان می دهد که مفهوم “معماری” عمیق‎تر از ساختن به تنهایی و ابعادش وسیعتر از به وجود آوردن کالبد یک ساختمان می‎باشد که مفاهیمی مانند زنده‎سازی و احیاء و تداوم وحیات وآبادانی را درخود نهفته دارد یا به عبارت دیگر معماری همواره به معنای ایجاد فضایی با روح و حیات تصور می گردد. در این جا در مقام تعریف معماری باید به چند نکته زیر توجه کنیم :

اول اینکه در معماری همیشه معرفت و عمل به هم پیوسته است وسیر ازمعرفت به عمل واجرا معماری را پدید می آورد. دیگر اینکه اثرمعماری همواره در پیوند با محیط مطر ح است و بدون ارتباط با محیط و بافت اطرافش شکل نمی‎گیرد وتعریف نمی شود.

بدین ترتیب از مجموعه تمامی آنچه به اجمال بیان شد بطور خلاصه میتوان گفت که:

معماری نوعی عمل خلاقانه است که مقصود آن شکل دادن به فضای زیست انسان درتمامیتش می‎باشد و گستردة آن از جوابگویی به نیازهای انسانی در پیوند با محیط و طبیعت تا بیان عواطف و اعتقادات او طیف وسیعی را در برمی‎گیرد.

به این ترتیب هدف این رشته تربیت افرادی است که براین طیف عمل خلاقانه تسلط  یافته و توان انتقام بخشی به مقتضای زیست انسانی را داشته باشند تا بدین ترتیب ابعاد کمی وشرایط کیفی زیست و رشد درجامعه فراهم گردد.

برای این ورود به این رشته بهتر است چه ویژگیهایی داشته باشیم؟

به طور کلی باید:
۱- بسیار صبور، دقیق و منظم باشید؛
۲- از شکست نترسید و زود نا امید نشوید؛
۳- ارتباط عمومی بسیار خوبی داشته باشید؛
۴- با استعداد و خلاق باشید؛
۵- از تجربه بقیه(سال بالایی ها) استفاده کنید؛
۶- قدرت تجسم بالایی داشته باشید؛
۷- بتوانید حرف خودتان را به کرسی بنشانید(البته با دلیل و مدرک مستدل)؛
۸- و . . .

ویژگیهای ذکر شده تنها مشتی بودند نمونه خروار.اما از باب مهارتهای فردی باید گفت حتما در زمینه نقاشی و طراحی آمادگی داشته باشید .لازم نیست به کلاسهای حرفه ای بروید تنها مهارت دستی خود را زیاد کنید (این مهارت حتی می تواند از طریق پر کردن یک ورق سفید با خطوط مختلف نیز حاصل شود).در مورد رنگها و خواص آنها مطالعه کنید.کتابهایی راجع به سیر تحول هنر را مطالعه کنید و سعی کنید برای مسائل نظری که در ذهن دارید پاسخی پیدا کنید.با نرم افزارهای AUTO CAD،ARCHICAD،۳D MAX،PHOTO SHOP،و نظایر آن آشنا باشید.این نرم افزارها آنقدر سرگرم کننده هستند که شما را تا حدود زیادی ماهر کنند بدون آنکه خسته شوید.

نقش و توانائی

فارغ‌التحصیلان این رشته با توجه به آنچه گذشت و بر اساس توانایی‌هایی که در روند آموزش کسب نموده‌اند می‌توانند در زمینه‌های زیر ابقاء نقش نمایند:
۱-  طراحی (تک بنا یا مجموعه‌های زیستی کوچک)، از طرحهای اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزاء و عناصر تشکیل دهنده بنا، این زمینه از کار معمار در حقیقت وظیفه محوری او را تشکیل می‌دهند.
۲-  راهبری و سرپرستی دفاتر مشاور معماری و شهرسازی
۳-  نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی مدیریت و هماهنگی‌های اجرایی پروژه‌های معماری و شهرسازی (تا حد بناهای عمومی متوسط) و توانایی مشارکت در مدیریت اجرایی پروژه‌های معماری گسترده

دروس دوره کارشناسی معماری

با توجه به وجوه و ابعاد رشته مراحل مختلف شکل‌گیری اثر، منابع و روشهای شناخت بسیار متعدد و متنوعی که معمار ناچار به مراجعه آنهاست و طبیعت رشته، به چهار زمینه فعالیت آموزشی یا حوزه دست می‌یابیم که از این میان یک حوزه یعنی طراحی معماری نقش ستون فقرات و محور اصلی محور اصلی مجموعه آموزشی را به عهده دارد و سه حوزه دیگر فن ساختمان تاریخ هنر و معماری و مرمت و احیای ابنیه و بافتها و مجتمع‌های زیستی به مثابه پایه‌ها و بخشهای تقویت‌کننده و گاهی تخصصی این ستون فقرات محور اصلی می‌باشند.
تعداد واحدهای مربوط به حوزه‌های نامبرده عبارت است از:
حوزه طراحی معماری     ۴۰ واحد
حوزه فن ساختمان          ۲۶ واحد
حوزه تاریخ معماری و مرمت و احیای ابنیه و بافتها    ۱۱ واحد
حوزه مجتمع‌های زیستی ۳ واحد

منبع: دانشگاه شیراز، ninashahrokhi.persianblog.ir 

 -------------------------------------------------------------------

 قدمت معماری به عنوان یک فن برای ایجاد سرپناه، به قدمت تاریخ بشر می رسد اما معماری امروزه در جهان ترکیبی از صنعت ساختمان سازی به علاوه هنر، فلسفه، جامعه شناسی، روان شناسی اجتماعی، اخلاقی، اقتصاد، جغرافیای طبیعی و انسانی، برنامه ریزی و توسعه اقتصادی و علوم طبیعی نظیر زیست شناسی و محیط زیست است.
از این رو می توان گفت که رشته مهندسی معماری به دلیل این خصلت و به ویژه با توجه به ماهیت هنری و نقش مهمی که خلاقیت هنری در آن ایفا می کند اساساً با سایر رشته های مهندسی متفاوت است.
دروسی مانند ترکیب ها، طراحی ها، دروس نظری معماری دروس خاصی هستند که عموماً به شیوه آتلیه ای یا کنفرانس های دانشجویی برگزار می شود و از نظم و قاعده مشخصی پیروی نمی کنند. مفاهیمی که در این دروس وجود دارد برپایه طرز تفکری کاملاً متفاوت با دروس دبیرستان بوده بدین رو موفقیت فرد در دوره دبیرستان و کنکور تضمینی برای اقبال فرد در این دروس به شمار نمی رود. داشتن استعداد هنری و به کار گرفتن عنصر خلاقیت در روند طراحی لازم موفقیت است. و نکته دیگر آنکه از دست دادن آینده شغلی برای فرد اهل ذوق رابطه ای با عدم توفیق در تحصیلات آکادمیک معماری ندارد چه بسا همین فرد بتواند یک مهندسی ناظر خوب، مدیر پروژه، برنامه ریز شهری بشود، رشته معماری برحسب کمبود ظرفیت قبولی اش بسیار مشکل است.

سطوح رشته

درسهای رشته

صنعت و بازار کار

ردیف	نام دانشگاه	کاردانی	کارشناسی	ارشد	دکترا
1	آزاد- آزاد شهر		*
2	آزاد- استهبان		*
3	آزاد- بجنورد		*
4	آزاد- بردسیر		*
5	آزاد- بم		*
6	آزاد- بندر لنگه		*
7	آزاد- بیرجند		*
8	آزاد- بیضاء		*
9	آزاد- پیشوا		*
10	آزاد- تبریز		*
11	آزاد- تفت			*
12	آزاد- تفرش		*
13	آزاد- تهران		*
14	آزاد- تهران مرکزی			*
15	آزاد- تویسرکان		*
16	آزاد- خرم آباد		*
17	آزاد- خنج		*
18	آزاد- داراب		*
19	آزاد- دورود		*
20	آزاد- زنجان		*
21	آزاد- ساری		*
22	آزاد- سپیدان		*
23	آزاد- سواد کوه		*
24	آزاد- شهر بابک		*
25	آزاد- شهرکرد		*
26	آزاد- شوشتر		*
27	آزاد- شیراز		*
28	آزاد- علوم و تحقیقات تهران			*
29	آزاد- علی آباد کتول		*
30	آزاد- قزوین		*
31	آزاد- لارستان		*
32	آزاد- مشهد		*
33	آزاد- ملایر		*
34	آزاد- نور		*
35	آزاد- نوشهر و چالوس		*
36	آزاد- کرمان		*
37	آزاد- کرمانشاه		*
38	آزاد-ابهر		*
39	آزاد-خوراسگان		*
40	آزاد-زاهدان		*
41	آزاد-همدان		*
42	امام خمینی قزوین		*
43	ایلام	*
44	بابلسر		*
45	تبریز			*
46	تربیت دبیر فنی وحرفه ای تهران	*
47	تهران		*
48	رازی کرمانشاه	*
49	زابل	*
50	زاهدان		*
51	شهید چمران اهواز	*
52	صنعتی اصفهان		*
53	صنعتی شاهرود	*
54	محقق اردبیلی اردبیل	*
55	هنر اصفهان		*
56	هنر تبریز		*
57	هنر تهران		*
58	کاشان		*
59	یزد		*

ردیف	نام درس	ردیف	نام درس
1	آشنایی با سیر هنرها	2	آشنایی با مبانی برنامهریزی کالبدی
3	آشنایی با مرمت ابنیه	4	آشنایی با معماری معاصر
5	آشنایی با معماری اسلامی	6	آشنایی با معماری جهان
7	اخلاق معماری	8	انسان، طبیعت، معماری
9	ایستایی	10	برداشت از بناهای تاریخی
11	بیان معماری 1	12	بیان معماری 2
13	تأسیسات مکانیکی	14	تاریخ شهرهای ایران
15	تاسیسات الکتریکی (نور و صدا)	16	تحلیل فضاهای شهری
17	تعمیر و نگهداری ساختمان	18	تنظیم شرایط محیطی
19	حقوق معماری	20	درک و بیان محیط
21	روستا 1	22	روستا 2
23	روش تحقیق	24	ریاضیات و آمار
25	زبان تخصصی	26	ساختمان 1
27	ساختمان 2 و گزارش کارگاه	28	سازههای بتنی
29	سازههای نو	30	طراحی فنی
31	طرح معماری 1	32	طرح معماری 2
33	طرح معماری 3	34	طرح معماری 4
35	طرح معماری 5	36	طرح نهائی
37	فرآیند و روشهای معماری	38	مبانی نظری معماری
39	متره و برآورد	40	مدیریت و تشکیلات کارگاه
41	مصالح ساختمانی	42	معماری جهان اسلام
43	مقدمات طراحی معماری 1	44	مقدمات طراحی معماری 2
45	نقشه برداری	46	هدسه کاربردی
47	هندسه مناظر و مزایا	48	کاربرد کامپیوتر در معماری
49	کارگاه مصالح و ساخت

<><>
فارغ‌التحصیلان رشته معماری در نهایت می‌توانند در زمینه‌های زیر ایفای نقش کنند:

1- طراحی (تک بنا یا مجموعه زیستی کوچک)، از طراحهای اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزا عناصر تشکیل دهنده بنا.
2- رهبری و سرپرستی دفاتر مشاور معماری (مهندسی مشاور)
3- نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی (مهندسی ناظر)
4- مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه‌های معماری (مدیریت پروژه)
5- تأسیس و سرپرستی مؤسسات پیمانکاری و احداث ساختمان.
6- همکاری با کلیه متخصصینی که کارشان با ساماندهی فضای زیست مرتبط است، مانند اکولوژیست‌ها، جغرافی دانان، اقلیم شناسان، برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی و. . . .
7- طراحی پارک‌ها و میادین شهری و محوطه سازی.
8- مشارکت در پروژه‌های برنامه ریزی و طراحی شهری و شهرسازی.
9- طراحی تک بناها در مقیاس کوچک و انجام دکوراسیون داخلی.
10- انجام کارهای پژوهشی و آموزشی در زمینه طراحی فضای زیست.