معماری هایتک و اکوتک

در سال 1971، دو معمار جوان ایتالیایی تبار به نام‌های ریچارد راجرز ساکن انگلستان و رنزوپیانو ساکن ایتالیا، در مسابقه طرح ساختمان مرکز ژرژپمپیدو در پاریس در بین 681 شرکت کننده برنده اعلام شدند. نمای این ساختمان را مجموعه‌ای از دودکش‌ها، آبگردان‌ها، لوله‌های تأسیساتی و ستون‌ها، تیرها، بادبندها، راه پله‌ها و مسیرهای رفت‌ و آمد تشکیل می‌داد. این معماران آغازگر سبکی در اروپا بودند که به نام‌های ـ تک یا تکنولوژی بسیار پیشرفته معروف گردید. در معماری مطرح شد.

---> ادامه مطلب...

معماران این سبک تکنولوژی را دستاورد بزرگ مدرنیته و مهم‌ترین عامل توسعه و پیشرفت در قرن بیستم می‌دانند. از نظر آنها، عصاره و مشخصه هر عصر در معماری آن دوره شکل کالبدی یافته است. به عنوان نمونه، معابد یونان باستان با آن نظم و تناسبات کامل هندسی، تبلور ذهنیت کمال گرای یونانیان باستان استو بناهای عظیم روم باستان، نمایش قدرت امپراتوری و حکومت سزارها می‌باشد و بالاخره کلیساهای سر به فلک کشیده گوتیک نمایش دهده قدرت کلیسا و ذهنیت قرون وسطا است. به همین ترتیب، ساختمان‌های امروز می باید نمایش دهنده عصارة فکری و تکنیکی عصر حاضر یعنی تکنولوژی باشد. نظریات و مبانی معماری مدرن و های ـ تک در اصول، بسیار به یکدیگر نزدیک است و می‌توان گفت که معماری‌های ـ تک فرزند خلف معماری مدرن است. ولی از نظر شکلی تفاوت‌های بین این دو مکتب معماری مشاهده می‌شود. به طور کلی می‌توان بیان کرد که ‌آن سادگی و بی‌پیرایگی که در معماری مدرن وجود دارد در های ـ تک ملاحظه نمی‌شود واگر معماران مدرن در طرح‌های خود ماشین را به نمایش می‌گذارند، معماران های ـ تک داخل ماشیین و اجزاء آن را نشان می‌دهند. ریچارد راجرز در مصاحبه خود با تلویزیون بی بی سی این عقیده را چنین بیان می‌کند:

«ایده‌هایی که معماری می‌کنیم، از خیلی لحاظ ریشه در باورهای ما دارد و به این ربط پیدا می‌کند که ما ساختمان را مثل یک کتاب بخوانیم. برای اینکه ساختمانی خوانا باشد، باید جریان ساختن آن قابل روئیت باشد. این شیوه‌ای است که ما معماری می‌کنیم و احساس ما این است که این کار در گذشته هم انجام می شده است این موضوع اصلاً تازگی ندارد، کلیساهای عظیم گوتیک مثالی بسیار روشن است. زمانی که آب از درون ناودان شرشر کنان تخلیه می‌شود، خیلی هیجان انگیز است. این بسیار روشن و خیلی خوانا است. این نوع معماری مورد علاقه من است.

علم همه ما را به هیجان می‌آورد. ما معماران عقیده داریم که قرن حاضر قرن علم است، فیلسوفان نیز همین عقیده را دارند. منظورم از علم خیلی کلی است. ما شاهد انقلابات شگفت آوری در علم بوده‌ایم و عقیده داریم که علم و تحقیق عملی ما را با اخنگ معماری بهتر آشنا می‌کند و این مورد علاقه ما است که می‌توان به شکلی مفاهیم علمی را با تعبیر شاعرانه‌ای طرح و تبیین کرد».

راجرز می‌گوید:«همانند کلیساهای گوتیگ، ما ساختار را نمایان می‌کنیم».

و در جایی دیگر می‌نویسد:« تکنولوژی به ما کنترل بیشتری عرضه می‌کند و نه کمتر. ساختمان‌های آینده بیشتر شبیه روبات خواهند بود تا معبد. مانند آفتاب پرست، آنها خود را با محیط پیرامون تطبیق می‌دهند«. شاید بتوان زیر بنای فکری این سبک را در جمله راجرز خلاصه کرد که می گوید در عصر مُدرن باید در ساختمان‌های مدرن زندگی کرد.

برج ایفل در نمایشگاه 1889 پاریس ساختمان ایده‌آل و آرمانی معماران های ـ تک است. برج ایفل با 330 متر ارتفاع و اسکلت فلزی نمایان، نمادی از دستاوردهای تکنولوژی در عصر مدرن است.

اصول فکری و طراحی این سبک را میتوان در ده مورد ذیل خلاصه کرد:

1. بینش پوزیتیویسم و خوشبینی به علم و پیشرفت علمی و تکنیکی؛

2. نمایش تکنولوژی به عنوان عصاره و دستاورد عصر جدید؛

3. نمایش پروسة ساخت؛

4. شفاف نمودن، لایه لایه کردن و نمایش حرکت در ساختمان؛

5. نمایش ساختار و اجزاء درون بنا در نمای ساختمان؛

6. استفاده از رنگ‌های روشن وساده؛

7. سازه و ساختار به عنوان تزئینات؛

8. استفاده از اجزاء کششی سبک؛

9. جدا کردن بخش‌های سرویس دهنده از قسمت‌های سرویس شونده؛

10. طراحی بام ساختمان به عنوان نمای پنجم ساختمان.

موضوعی که لویی کان در دهة شصت عنوان کرد (بخش‌های سرویس دهنده ـ قسمت‌های خدماتی ـ از بخش‌های سرویس شونده ـ قسمت‌های سکونتی ـ مجزا شوند) هم اکنون یکی از موارد بسیار مهم در ساختمان‌های های ـ تک است.

لذا داکت‌ها، لوله‌ها و اجزاء تأسیساتی ساختمان و به عنوان راه پله ‌ها از بدنه اصلی ساختمان جدا می‌شوند. حسن این کار ـ بنا به نظر معماران های ـ تک سهولت تعمیر و نگهداری ساختمان است. به علاوه قسمت‌های سرویس دهنده که عمر نسبتاً کوتاهی دارند (یک الی بیست سال) از قسمت‌های سرویس شونده که عمر طولانی تری دارند(بیست الی هفتاد سال) به صورت دو قسمت مجزا از هم عمل می‌کنند.

در اکثر ساختمان‌ها، بام ساختمان به عنوان سطح پنهان و فراموش شده ساختمان فرض می‌شود، ولی در ساختمان‌های های ـ تک ، بام سطح پنجم بنا است و کاملا طراحی می‌شود. بخش‌هایی همچون برج های خنک کننده، آبگردان‌ها، پمپ‌های حرارتی، داکت‌ها، لوله‌های تأسیساتی، خرپاها، کابل‌های سازه‌ای و همچنین جرثقیل پاک کردن شیشه‌ها و خرپشتته‌ها، همواره به عنوان بخش مهمی از ساختمان در روی بام طراحی می‌شوند. طرح این بخش‌ها با توجه بهچهارنمای دیگر انجام می‌شود و در معرض دید قرار می‌گیرد.

از دیگر معماران معروف این سبک می‌توان از نورمن فاستر، مایکل هاپکینز نیکولاس گریمشاو و سانتیاگو کالا تراوا نام برد.

بر خلاف تصور عمومی، معماران های ـ تک به تاریخ علاقه‌مند هستند و خود را جدای از آن نمی‌دانند. ولی برداشت و نگرش آنها نسبت به تاریخ به کلی متفاوت از دیدگاه معماران پست مدرن از تاریخ است. ریچارد راجرز به عنوان نظریه پرداز اصلی سبک‌ های ‌ـ تک معتقد است که « ساختمان‌های عصر رنسانس در فلورانس شباهتی به بافت مجاور خود و معماری گوتیک قرون وسطا نداشتند، بلکه این معماری جلوه‌ای از تبلور عصر جدید را نوید می‌داد».

راجرز معتقد است که « هر بنایی باید نمایانگر زمان خود باشد». به نظر وی در عصر تکنولو ژی نمی‌توان در خانه‌های یونان باستان و یا قصرهای امپراتوری روم باستان زندگی کرد.

راجرز در نقد معماری پست مدرن می‌نویسد:« کسی نمی‌تواند معماری را با نماد قرار دادن درخت نخل، تخم‌مرغ، پرندگان، و نظام هندسی معیوب شده یونانی و رومی که از مبلمان فروشی‌های چیپندیل خریداری شده، توسعه دهد. تمامی این موارد از خاستگاه و زمینه سیاسی،اجتماعی و تکنیکی خود مجزا شده‌اند».

نکته جالب توجه این که در حال حاضر مرتفع‌ترین ساختمان و بزرگ‌ترین فودگاه جهان توسط یکی از شاخص ترین معماران این سبک یعنی نورمن فاستر طراحی شده است. برج هزارة توکیو و فرودگاه جدید هنگ‌کنگ.

امورزه درک کارهای این معماران ملاحظه می شود که با استفاده از تکنولوژی ، سعی درا ستفاده حداکثر از عوامل طبیعی هنچون آفتاب ، باد ، آب‌های زیرزمینی و گیاهان برای تنظیم شرایط محیطی ساختمان دارند. لذا در معماری جدید آنها کهبه نام اکو ـ تک (اکولوژی + تکنولوژی) خوانده می‌وشد ، تکنولوژی در مقابل طبیعت قرار ندارد ، بلکه در کنار و به موازت طبیعت برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از امکانات محیطی و تأمین آسایش انسان جای دارد.

در کارهای اخیر معماران این سبک ، همواره در کنار عکس‌های زیبای ساختمان‌های آنها ، مقطعی از بنا وجود دارد که در ان نحوه استفاده از عوامل اقلیمی با کمک تجهیزاتی همچونه دودکش‌های هوا ، اینه‌های منعکس‌کننده پوسته‌های هوشمند ، گلخانه‌ها ، پله‌ها‌ی شیشه‌ای و تبادل‌کننده‌های حرارتی نشان داده شده اس. شکل خود ساختمان در مقطع نیز با توجه به زاویه تابش آفتاب وسرعت و جهت باد ر فصول مختلف سال طراحی شده است.
معماران های تک از پوسته ساختمان به عنوان پوست دوم نام می برند . منظور از پوست اول، پوست بدن انسان است. در کارهای فاستر پوست دوم همچون پوست اول به صورت هوشمند طراحی شده است. همچنان که پوست انسان در مقابل سرما، گرما،‌رطوبت و کوران هوا از خود عکس العمل نشان می دهد،‌پوست این ساختمانها نیز در مقابل شرایط محیطی ، عکس العمل های متفاوتی دارد.
ریچارد راجرز از این بناها به عنوان موجوداتی که خود را با شرایط مختلف محیطی وفق می دهند یاد می کند: « جهت بر آورده کردن احتیاجات ساکنان بنا و حد اکثر استفاده بهینه از انرژی، بهترین ساختمانهای آینده به صورت پویایی با اقلیم مجاور خود ارتباط پیدا می کنند... در معماری میکرو الکترونها ی پنهان از چشم و بیو تکنو لوژی جایگزین سیستم های مکانیکی خواهند شد... ساختمانها، شهر ها و اهالی آن همانند یک سیستم ارگانیک جدا ناپذیر،‌ در زیر چهار چوب متحرک و متحول، قرار می گیرند. به جای تیر ها و ستون ها و پانل ها ، یک پوسته ممتد و به هم پیوسته جایگزین خواهد شد...
در مورد سازه های معماری، سیستم های انعکاسی با استفاده از دستگاه عصبی الکترونیک ، تغییرات محیطی را حس خواهند کرد و همانند ماهیچه های بدن انسان با منقبض و منبسط کردن خود، بار و نیروهای وارده را به قسمت های مختلف کالبد بنا منتقل می کنند...آینده فرا رسیده و تاثیر معماری بر آن آغاز شده است...».

مختصری در باره زیر شاخه های معماری هایتک:

1- معماری اکوتک    Eco Tech

 رویکرد به زیست و اکولوژی یکی از گرایش های عمده معماران هایتک است. این معماران طلایه دار استفاده از عوامل اقلیمی و محیط زیست در ساختمان هستند. (سازگاری با محیط زیست) است.امروزه استفاده کردن از انرژی و صرفه جویی کردن یکی از دغدغه های مسائل جهانی است و برای همین منظور اجرای استانداردها و معیارهای دائمی صرفه جویی در انرژی، تعیین وکنترل دقیق مصرف انرژی در ساختمان، امری حیاتی به نظر می رسد. این معماری در اصل مفهوم معماری هماهنگ با طبیعت است.

از اصولی که در اکثریت کارهای ارائه شده در اکوتک به نظر می رسد، می توان موارد زیر را بیان کرد :

تهویه طبیعی با امکان جریان هوا از سقف، تهویه مطبوع از طریق پالایش شبانه و دمیدن هوا از زیرکف، کنترل نور و نظایر اینها، استفاده کردن از منابع طبیعی زیر زمینی، استفاده کردن از انرژی منابع طبیعی همچون گرما، نور خورشید، باد، انرژی گرمایی، آب باران

نورمن فاستریکی از معروفترین معماران سبک اکوتک است. طرح وی برای بازسازی راشیتاگ، پارلمان جدید آلمان در برلن در سال  1993  به عنوان برنده اول اعلام شد. فاستردرطرح خود یک شیشه ای به جای گنبد تخریب شده پارلمان، در جنگ جهانی دوم، در نظرگرفت. این گنبد از چند نظر جالب توجه بود: نخست آنکه در داخل گنبد دو رامپ مارپیچ قرار داردکه بهسکوی فوقانی جهت تماشای مناظر اطراف ختم می شود و لذا مردم به صورت سمبلیک بر بالای سر نمایندگان خود صعود می کنند. در هنگام شب گنبد از طریق تالار مجلس روشن می‌شود و به صورت گنبدی نورانی می درخشد، که نشانه ایاز قدرت و توانایی پروسه مکراتیک در آلمان فدرال است. از نظر اقلیمی در تابستان تهویه طبیعی تالار نمایندگان از طریق گنبد شیشه ای صورت می گیرد و در زمستان هموای گرم تهویه شده از طریق گنبد شیشه ای باز یافت و مجددا مورد استفاده قرار می گیرد و بالاخره آیینه های وسط گنبد روشنایی طبیعی و تصویر مردم ( خاستگاه قدرت ) را به تالار نمایندگان منعکس می کند.از موارد دیگر می توان، پنجره های هوشمند جهت تهویه هوا، استفاده از سوخت تجزیه شونده بیوگاز جهت تولید برق بدون آلودگی، حرارت تولید شده در یک مخزن طبیعی آب گرم در زیر ساختمان، آب سرد لایه های زیر زمینی جهت تامین سرمایش ساختمان، را نام برد.

  

2- معماری روبوتک     Robo Tech

 معماری روبوت و تکنولوژی ، استفاده از سازه های هوشمند ، دستگاههای حس گر ، این دستگاهها تغییرات محیطی را احساس کرده ومانند بدن به آن انعکاس می دهند . طراحی خلبانان اتوماتیک با شرایط ایده آل داخل هواپیما.

معمارانی که در این زمینه آثار شاخصی دارند:

 رنتزو پیانو- نورمن فاستر- سانتیاگو کالاتراوا -ریچارد راجرز-برنارد لاسوس-اینگن هوون- اوردیک- کالن - نیکلاس گریشماو- ایتسوکو هاسه گاوا

 نمونه آثار:

 - برج  RWE

معماران : اینگن هوون،اوردیک،کالن

 مشتمل بر طرح جامع اسن

ساخت مرکز اداری بلند مرتبه

بیمارستان

با ورود تعدادی از سیستم های دیجیتال به داخل بیمارستان ها، کارفرمایان برای پذیرفتن سیستم های شبکه ای و استفاده از آنها مشتاق می گردند. از نقطه نظر پزشکی، این سیستم ها شامل هر دو نوع سیستم های اطلاعاتی و کلینیکی نظیر سیستم الکترونیکی ثبت مدارک پزشکی (EMR) ، سیستم های ارتباطی و بایگانی تصاویر (PACS) ، و علامتگذاری فرکانس های رادیویی (RFID) می باشند.

برای دیدن ادامه مطلب بر تیتر مطلب کلیک کنید

در این میان سیتم هایی همچون احضار پرستار، هشدار آتش و دور سنجی و نظارت بر بیمار(مونیتورینگ اعضای حیاتی بدن) در شبکه های جداگانه ای قرار می گیرند. سیستم های ارتباطی نظیر کنفرانس ویدیویی از راه دور و پیج افراد نیز در سیستم  هایی مجزا و  سیستم های امنیتی نظیر مراقبت از کودکان به عنوان آیتم های جداگانه ای مطرح می باشند.

از نقظه نظر ساختمانی، مهندسی و سیستم مدیریت ساختمان (BMS) مجموعا ازسیستم های تهویه مکانیکی، کنترل کیفیت هوا و رطوبت داخلی به صورت تجهیزات مرکزی تشکیل می گردند. BMS نظارت بر سیستم های روشنایی و استفاده از انرژی را نیز در فضاهای درمانی به منظور کاهش مصرف مازاد آنها بر عهده می گیرد.  

هنوز در هیچ بیمارستان یا فضای درمانی تمامی این سیستم ها گردهم نیامده اند؛ اما در ۵ سال آینده، کشور قطر شاهد اتمام عملیات اجرایی بیمارستانی با استفاده از برترین فن آوری دیجیتال خواهد بود. این کشور کوچک خاورمیانه، دو تن ازمعماران آمریکایی Ellerbe Becket و Pelli Clarke Pelli را برای طراحی مرکز تحقیقاتی و درمانی پیشرفته (بدلیل استفاده تکنولوژی برتر در این مجموعه) sidra “سیدرا”، گردهم آورده است.

سیدرا بخشی از شهر آموزشی بلندپروازانه در دوحه، پایتخت قطر، است که در صورت تکمیل، تجسمی واقعی از یک مدل پیشرفته در طراحی بیمارستانها خواهد بود. مجموعه ای که معماران و کارفرمایان، فن آوری را در مدلهای متفاوتی در آن بهنمایش خواهند گذاشت: در حوزه مراقبت از بیماران، تشریک مساعی و آموزش بین المللی در شاخه های پزشکی، کنترل و اداره ساختمان و در طراحی ساختمان مجموعه. حتی احتمالا تکنولوژی، در جهت معرفی و تشریح بیمارستان و فضاهای آن برای بیماران نیز بکار خواهد رفت.

 

اما آنچه تمامی این کاربردهای غیر مشابه را در کانال دیجیتالی واحدی سهیم خواهد نمود، تکنولوژی اطلاعات یا IT است که کلیه مراحل اجرایی بیمارستان را در یک رشته کابل نوری هدایت می نماید.

Joe Leger مدیر گروه مشاور تکنولوژی که عمدتاً در زمینه فن آوری مراکز درمانی، فعالیت می نمایند، اظهار می دارد: “پیشتر هر سیستم دیجیتالی، زیرساخت کابلی جداگانه ای برای خود داشت، در حالیکه امروزه این ملزومات، بزرگتر از یک جعبه نیست. زمانی که ما خواهان اتاقی بزرگ برای ITمی باشیم، طراحان امتنا می کنند، درحالیکه ما موجب حفظ فضا می شویم، چراکه قبلاً هر سیستم اطلاعاتی، اتاق مجزای خود را طلب می کرد.”

لگر در طراحی پروژه ۴۰۰ تخت خوابی و ۷/۱ میلیون فوت مربعی سیدرا، با معماران “بکت و پلی” همکاری می نمابد؛ بیمارستانی که بطور دائم با مرکز درمانی Weill Cornell در شهر نیویورک در ارتباط خواهد بود.

در مراکزی نظیر سیدرا، فن آوری دیجیتال چیزی فراتر از سیستم های اتاق عمل (OR)، که در ۵ سال گدشته انفجاری در استفاده از مانیتورها، تجهیزات رادیولوژی، تجهیزات ویدئو کنفرانس و … را شاهد بوده اند، می باشد.

در تقابل با چنین توسعه ای، با وجود ظهور مشاورین IT بعنوان یکی از بازیگران اصلی صحنه فضاهای درمانی، هنوز استفاده از این مشاورین در مراحل پایانی کار و البته دیر صورت می گیرد و از این رو صنعت پزشکی، فضاهای درمانی و معماران آن با مسائل زیربنایی نظیر هزاران کابل و فضاهای مورد نیاز، دست به گریبان می باشند.

------------

http://kamandar.miyanali.com/16/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DA%A9